Hoe waarderen we de openbare ruimte? Taxeren van bomen en groen is een vak apart

Bomen vind je overal: in de straat, in een stadspark, in het bos of op een perceel met houtproductie als doelstelling. Om de waarde van een boom te bepalen is het volgens Ronald Wobben van Expedio Arbori belangrijk na te gaan waar een boom in beginsel voor is bedoeld.

Wobben: “Is een boom voor productiedoeleinden aangeplant, zoals houtproductie, dan taxeren we de handelswaarde geheel conform de marktwaarde. Datzelfde geldt bij een boomkwekerij. Staat een boom echter in de openbare ruimte en moet deze plaats maken voor herinrichting of als gevolg van een beschadiging, dan berekenen we de vervangingskosten. Is de boom zo groot of heeft de status monumentaal en dus niet één op één bij de kwekerij te verkrijgen, dan benaderen we de vervangingskosten met het rekenmodel vervangingskosten van de Nederlandse vereniging van Taxateurs van Bomen (NVTB), waar wij als geregistreerd taxateur bij zijn aangesloten.”

Boomeffectanalyse

In het geval van herinrichtingsprojecten staat de kwaliteit van een boom voorop bij de vraag of deze behouden kan blijven of niet, zo weet Wobben. “Is de boom waardevol en wellicht te verplanten, dan wordt dit met een verplantbaarheidsonderzoek onderbouwd: geen investeringsverlies en een goede boombalans. Als blijkt dat uit de bomeneffectanalyse (BVE) de boom niet behouden kan blijven, dan vindt taxatie plaats. De te compenseren waarde wordt aan de uitvoerende partij gevraagd, zodat er in een duurzame aanplant van nieuwe bomen kan worden voorzien.”

De benadering van de vervangingskosten kent een parabolische vergelijking. “Een boom bij de kwekerij aanschaffen kost bijvoorbeeld 250 euro. Het vervoer, aanplanten, de verankeringsmaterialen  en  watergeefvoorzieningen zijn de eerste investeringen. Ondertussen is de investering opgelopen tot pakweg 1.400 euro. Staat de boom in de openbare ruimte? Dan zal deze een wettelijke vrije doorgang moeten geven, waardoor de eerste paar decennia begeleidingssnoei is vereist, totdat de boom aan zijn functie voldoet. De investering bij een gemiddelde laan- en straatboom is dan al gauw 8.000 euro. Daarna volgt het afschrijven.”

Boomschade

“Beschadigingen door aanrijding, brand en weersinvloeden kunnen de levensduur van een boom verkorten en de beheerder met hogere kosten opzadelen. Is de boom dermate beschadigd dat deze gekapt moet worden, dan berekenen we de vervangingskosten. Dient herstel plaats te vinden, dan worden deze kosten als verhoogde beheerkosten opgevoerd.”

“Een misverstand in de waardebepaling is het toekennen van een emotionele waarde. Ieder mens heeft een ander gevoel bij een boom en ze rekenen zich al snel rijker; het is toch de mooiste boom van de straat. Hoewel er meerdere rekenkundige benaderingen zijn bijgekomen, is de emotionele waarde niet te taxeren. Over de meerwaarde als het afvangen van fijnstof, reguleren van de temperatuur in de stad, waterberging en waardevermeerdering van vastgoed: ik merk een positieve vooruitgang, ook op Europees niveau. Mijn antwoord op de vraag hoe waarderen we de openbare ruimte? Nou, steeds meer.”

Dit artikel verscheen eerder op Greenpro Online.